Phân biệt hạt ý dĩ và hạt cao lương

Hiện trên thị trường dược liệu có xuất hiện hiện tượng nhiều dược liệu bị nhầm lẫn, giả mạo trong đó điển hình là ý dĩ. 

 

 

Dược liệu Ý dĩ là hạt của quả chín đã phơi hay sấy khô của cây Ý dĩ (Coix lacrymajobi var. mayuen (Rom.Caill.) Stapf), họ Lúa (Poaceae). Có đặc điểm: Hạt hình trứng ngắn hay hơi tròn, dài 0,5 cm đến 0,8 cm, đường kính 0,2 cm đến 0,5 cm. Mặt ngoài màu trắng hay trắng ngà, hơi bóng, đôi khi còn sót lại những mảnh vỏ quả màu đỏ nâu. Mặt trong có rãnh hình máng, đôi khi còn sót lại vỏ, ở đầu rãnh có một chấm màu nâu đen. Đôi khi nhìn rõ vết của cuống quả. Chất rắn chắc. Chỗ vỡ màu trắng ngà có bột.

 

Theo đông y, Ý dĩ có nhiều công dụng kiện tỳ, bổ phế, thân nhiệt, chỉ tả, bài nùng, lợi thấp. Chủ trị: Phù thũng, tê thấp chân tay co rút, ỉa chảy do tỳ hư, phế ung, trường ung, cước khí, bí tiểu. Chính vì vậy nó được sử dụng nhiều trong các bài thuốc đông y và bán rộng rãi trên thị trường hiện nay. Tuy nhiên dược liệu Ý dĩ lại là một trong những loại dược liệu hay bị làm giả và nhầm lẫn. Loại dược liệu này thường bị làm giả bằng hạt cao lương, nhiều người không hiểu rõ về dược liệu thì khó có thể phân biệt được. Chúng ta có thể phân biệt dược liệu Ý dĩ và dược liệu bị nhầm lẫn giả mạo bằng cách so sánh kích thước và hình dáng rãnh hạt.

 

Hạt ý dĩ thật có rãnh hạt to và nằm trên bề mặt Còn hạt Ý dĩ giả có kích thước chỉ bằng 1/3 hạt thật, rãnh hạt bé và ngắn hơn, rãnh nằm trên đỉnh hạt.

 

 

Ngoài ra, để xác định được chính xác tính đúng của dược liệu, ta có thể dùng phương pháp soi bột để phân biệt được dược liệu Ý dĩ thật và dược liệu Ý dĩ bị nhầm lẫn, giả mạo. Dược liệu Ý dĩ thật có hạt tinh bột hình đĩa, một số hình nhẫn, rỗn phân nhánh hình sao còn dược liệu Ý dĩ bị nhầm lẫn giả mạo có đặc điểm khác so với hạt tinh bột của dược liệu thật.

 

Tuy nhiên, đây chỉ là cách kiểm tra sơ bộ qua đặc điểm cảm quan bên ngoài, khó có thể xác định được tính đúng và chất lượng của dược liệu. Vì vậy để mua được dược liệu đảm bảo chất lượng người tiêu dùng nên chọn mua ở các cơ sở kinh doanh có uy tín, đồng thời có thể gửi mẫu đến các cơ quan chức năng để kiểm tra chính xác được chất lượng của dược liệu một cách chính xác nhất.